|

|
|
3 - 7 Yaş Okul Öncesi Dönem
Bu dönemde düşünceler
ve davranışlar birbirleriyle iç içe geç- miştir. Gittikçe
daha iyi konuşur, kendini anlatır, ufak prob - lemlerini çözer.
Düşünceleri, zihinsel işlevleri tam olmadığı için
sezgiseldir. Piagetye göre bu dönemde ben merkezcilerdir .
Zaman - sayı - mekan kavramları, neden sonuç ilişkilerini
|
|
tam gelişmemiştir. Karalama ve çizim
yaparlar. 3 yaşında
çizdikleri az biraz resim izlenimi verebilir. Okul öncesi çocuklar
resmin gerçekçi olmasına aldırmazlar; üç bacaklı bir
insan çizebilirler. İlkokul yıllarında ancak kağıdı doğru
kullanıp gerçekliğe önem verirler. Çocuğun anne babası ve
kardeşleri ve yaşıtlarıyla etkileşimi yaşam boyu onun
sosyalleşmesinin temellerini oluşturur. Bu yaşta denetim - özerklik
ve kabul - red boyutları önemlidir. Annenin çocuğu sıkı
denetimi, çocukta ketlenme, utanma ve bağımlılık yaratır.
Yaşıtlarıyla ilişki kurmakta güçlük çeker çünkü
bebeksi kalmıştır. Anne denetiminin az olması veya olmaması
çocukta ani, fevri davranışlara yol açar. Çocuk sınırsız
davranışlar ortaya koyar, sınırlarını çizemez ve yaşıtları
arasında kabul görmez. Kabul - red boyutunda ise çocuğa yakın
davranma, sevgi gösterme, çocuğun benlik saygısında artışa
neden olur. Baumrind, 3 ana - baba davranışı saptamıştır :
1- Otoriter 2- Demokratik 3- İzin verici Otoriter ve izin
verici bir tutumla yetişen çocuklarda olumsuz davranışlar
daha sık görülür. Sosyal olarak etkisiz, kendine güvenmeyen,
saldırgan, kaba, kendini kontrol etmede zayıf, söz
dinlemeyen, bağımlı, negatif duygu durumlu çocuklar yetişir.
Demokratik yetişen çocuklarda kendine güven, kendine saygısı
yüksek, arkadaş canlısı, uyumlu, sıcak davranışlar gösterirler.
Freuda göre Fallik dönem de içgüdüsel enerji ( Libido )
genital bölgede yoğunlaşır ve cinsel merak artar. Kendi
cinsiyeti ve karşı cinsiyetin arasındaki farkları çocuk
kavrar ve karşı cinsten ebeveynine ilgi duyar. Kendi cinsinden
olanlara ise öfke ve kıskançlık gösterirler. İsteklerinin
kabul edilmezliğini gören çocuklar, cezalandırılacakları
korkusuyla kendi cinslerinden ebeveynleriyle özdeşim kurmaya yönelirler.
Erksona göre okul öncesi dönemdeki temel çatışma girişimciliğe
karşı suçluluktur. Çocuklar 3 - 7 yaşları arasında çeşitli
oyunları planlar, başlatır ve kendi güçlerini sınarlar. Çocuğun
girişimciliği ve soru sorması engellenir, alay edilirse, suçluluk
duygusu gelişir. Okul öncesi dönemde kardeş doğmuşsa,
annenin zamanını alan bebeğe düşmanlık duyulabilir. Çocuk
bunu anneye çevirerek altını ıslatma, parmak emme gibi
gerileyici davranışlar gösterebilir. Kardeşlerle oynama,
ilgi, anlayış, sevgi ilişkileri çocuğun sosyalleşme sürecinde
önemlidir. Kardeşler arası iyi ilişkiler, yapıcı rekabet,
ileride iş yaşamında etken olacaktır. Çocuklar okul öncesi
daha saldırgan olurlar. Ama 2 yaştan itibaren empati geliştirerek,
başka çocukları anlamaya başlarlar. Yine 2 yaşından sonra
mastürbasyon başlayabilir. Bu yönde çocuğu cezalandırma,
ileride kaygı ve suçluluk duyguları oluşturur. Okul öncesi
yıllarda model alma ile kendi cinsiyet rollerini pekiştirirler.
Günümüzde pek çok çocuk çalışan anneleri nedeniyle
yuvalara gitmektedir. Yuvaların kaliteleri, kurumdaki oyun araç
ve gereçleri, bakıcı - çocuk oranı, bakıcıların eğitimi,
etkileşim, yuvanın fiziksel özellikleri gibi unsurlar 0 - 7
yaş çocuklar için büyük önem kazanmıştır.
|